پژوهش جدیدی که توسط تیمی از دانشگاه‌های علوم پزشکی رفسنجان، ارتش، بقیه‌الله و آزاد تهران انجام شده، نشان می‌دهد میزان خطاهای دارویی پرستاران در بخش‌های مراقبت ویژه ایران به‌طور میانگین ۶۴ درصد است؛ آماری که از بسیاری کشورها مانند یونان یا انگلیس بالاتر بوده و بیماران را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.
شاخص‌‌ترین انواع خطاهای دارویی پرستاران
مطالعه فوق با مرور مقالات داخلی و بین‌المللی مشخص کرد که شایع‌ترین خطاهای دارویی پرستاران در ICU عبارت‌اند از:
- سرعت نادرست تزریق دارو (۱۸٪ موارد)
- اشتباه در مقدار دوز دارویی (۱۵٪ موارد)
- تجویز دارو در زمان غیراصولی (۱۲٪ موارد)
- ارائه داروی اشتباه یا مشابه (۹٪ موارد)
ریشه‌های جدی خطاهای دارویی پرستاران
عوامل اصلی افزایش خطاهای دارویی پرستاران در بخش مراقبت ویژه عبارت‌اند از خستگی و حجم بالای شیفت‌ها، نسبت نامتعادل پرستار به بیمار، ضعف در ثبت و انتقال دستورات پزشک و آموزش ناکافی در سامانه‌های نوین تجویز. این فشار کاری و کمبود نیروی انسانی محیطی مستعد اشتباه برای پرستاران ایجاد می‌کند.
راهکارهای کاهش خطاهای دارویی پرستاران
برای کنترل و کاهش چشمگیر خطاهای دارویی پرستاران، اجرای دو راهکار کلیدی ضروری به نظر می‌رسد:
- توسعه سریع دستورالعمل‌های تجویز الکترونیکی دارو (e-Prescribing) و پمپ‌های هوشمند تزریق
- برگزاری دوره‌های آموزش مداوم پرستاری و ایجاد فرهنگ گزارش دهی بدون ترس از مجازات
بدون تردید خطاهای دارویی پرستاران نه یک معضل جزئی بلکه چالشی ساختاری در نظام درمانی ایران است. با به‌کارگیری فناوری‌های نو و اصلاح الگوهای آموزشی و مدیریتی، می‌توان امنیت بیماران در ICU را تقویت و کیفیت مراقبت را به سطح استانداردهای جهانی رساند.
