طی ۲۴ ساعت گذشته، آلودگی هوا در نیمه شرقی و بخش‌هایی از جنوب کشور شدت یافت و سه شهر زابل، زهک و نیمروز در سیستان و بلوچستان با ثبت شاخص کیفیت هوا (AQI) معادل ۵۰۰—رده «خطرناک» بر اساس استاندارد EPA آمریکا—بدترین وضعیت آلودگی هوا را در کشور تجربه کردند. منابع داخلی گرد و غبار و ذرات معلق ریز (PM₁₀) مهم‌ترین عامل این بحران بوده است.
وضعیت آلودگی هوا در شرق و جنوب ایران
- سیستان و بلوچستان:
• زابل، زهک و نیمروز (AQI=500؛ گروه «خطرناک»)
• خراسان رضوی: خواف و گناباد (AQI بالای ۲۰۰؛ گروه «بسیار ناسالم») - خوزستان و لرستان: دشت آزادگان (AQI=154؛ گروه «ناسالم») و خرم‌آباد (AQI بالای ۱۵۰)
- بوشهر و پارس جنوبی: کنگان (AQI=256؛ گروه «بسیار ناسالم») و منطقه ویژه اقتصادی پارس (AQI بالای ۲۰۰)
- تهران: ایستگاه وردآورد در منطقه ۲۲ (AQI=267؛ گروه «بسیار ناسالم») همراه با ذرات PM₂.₅ و گرد و غبار
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، ۲۴-ساعته مجاز PM₁₀ نباید از ۵۰ میکروگرم بر متر مکعب فراتر رود و مقادیر بالای آن می‌تواند منجر به تشدید آسم، بیماری‌های مزمن تنفسی و افزایش مرگ‌ومیر قلبی ـ عروقی شود.
توصیه‌های حفاظتی در شرایط آلودگی هوا
برای کاهش پیامدهای آلودگی هوا بر سلامت، به ویژه در هنگام بحران گرد و غبار، این اقدامات را مدنظر داشته باشید:
- استفاده از ماسک فیلتردار (N95 یا بالاتر) برای کاهش ورود ذرات معلق به مجاری تنفسی
- ماندن در فضاهای بسته با تهویه مطبوع یا دستگاه تصفیه هوا
ادامه روند آلودگی هوا در شرق ایران نشان می‌دهد که علاوه بر کانون‌های طبیعی گرد و غبار، فعالیت‌های صنعتی و معدنی می‌تواند کیفیت هوا را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. رصد مستمر شاخص کیفیت هوا و پیروی از دستورالعمل‌های بهداشت جهانی، کلید کاهش آسیب‌های بلندمدت این بحران است.
