گسترش سریع نیروی دریایی چین
چین طی سالهای اخیر با سرعتی چشمگیر در حال تقویت توان دریایی خود بوده است. ارتش آزادیبخش خلق (PLAN) اکنون بیش از ۳۷۰ شناور در اختیار دارد و سه ناو هواپیمابر عملیاتی شامل «لیائونینگ»، «شاندونگ» و «فوجیان» را وارد خدمت کرده است. این روند نشان میدهد پکن به دنبال تثبیت جایگاه خود بهعنوان یک قدرت دریایی در سطح جهانی است.
مسیر ساخت ناوهای هواپیمابر چین
- لیائونینگ: در اصل برای اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد و با نام «واریاگ» در اوکراین به آب انداخته شد. پس از خرید توسط یک تاجر چینی و انتقال به چین، در کارخانه کشتیسازی دالیان بازسازی و عملیاتی شد.
- شاندونگ: نخستین ناو هواپیمابر بومی چین است که در همان کارخانه دالیان ساخته شد و از رمپ جهشی برای برخاست جنگندهها بهره میبرد.
- فوجیان: سومین ناو و پیشرفتهترین نمونه چین است که در کارخانه کشتیسازی جیانگنان شانگهای ساخته شد. این ناو به سیستم پرتاب منجنیقی (CATOBAR) مجهز است و از نظر فناوری به ناوهای آمریکایی نزدیک شده، هرچند ابعاد آن کوچکتر از کلاس «جرالد فورد» است.
نقش شرکتهای دولتی در ساخت ناوها
کارخانه کشتیسازی دالیان تحت مالکیت شرکت صنایع کشتیسازی دالیان (DSIC) و زیرمجموعه شرکت دولتی صنایع کشتیسازی چین (CSIC) فعالیت میکند. همچنین کارخانه جیانگنان نیز مستقیماً در اختیار CSIC است. به این ترتیب، دولت چین از طریق شرکتهای دولتی، کنترل کامل بر روند ساخت ناوهای هواپیمابر دارد.
برنامههای آینده چین برای ناوهای هواپیمابر
چین به موفقیتهای کنونی بسنده نکرده و طبق گزارشها، در حال ساخت چهارمین ناو هواپیمابر خود است که احتمالاً با سوخت هستهای کار خواهد کرد. این ناو از نظر اندازه و قابلیتها بزرگتر از فوجیان خواهد بود و میتواند با ابرناوهای آمریکایی رقابت کند.
بر اساس پیشبینیها:
- فوجیان تا سپتامبر ۲۰۲۵ عملیاتی میشود.
- چین قصد دارد تا دهه ۲۰۳۰ ناوگانی متشکل از شش ناو هواپیمابر داشته باشد؛ رقمی که تقریباً نصف ناوگان ۱۱ فروندی ایالات متحده است.
- علاوه بر ناوهای هواپیمابر، چین در حال ساخت کشتیهای تهاجمی آبیخاکی با قابلیت پرتاب جتهای عمودپرواز (VTOL) و هلیکوپتر است.
رقابت دریایی در اقیانوس آرام
کارشناسان معتقدند که این روند بخشی از استراتژی چین برای به چالش کشیدن سلطه دریایی آمریکا در اقیانوس آرام است. هرچند پکن باید علاوه بر واشنگتن، با شبکه گستردهای از متحدان غربی در منطقه نیز مواجه شود.
جمعبندی
با توجه به سرعت رشد و سرمایهگذاریهای کلان، ناوهای هواپیمابر چین به یکی از ابزارهای کلیدی این کشور برای افزایش نفوذ جهانی تبدیل شدهاند. هرچند جزئیات برنامههای بلندمدت پکن محرمانه باقی مانده، اما شواهد نشان میدهد که چین قصد دارد ناوگان خود را از نظر تعداد، تناژ و فناوری به سطحی برساند که بتواند موازنه قدرت دریایی را در دهه آینده تغییر دهد.
