در نشست اخیر جمعی از پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت، موضوع کمبود پزشک متخصص در برخی رشتههای حیاتی و همچنین توزیع ناعادلانه پزشکان در کشور بهعنوان یکی از جدیترین چالشهای نظام سلامت مطرح شد.
کمبود پزشک متخصص در پنج رشته کلیدی
علی دباغ، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اینکه سازمان نظام پزشکی بیش از ۳۰۰ هزار عضو دارد، گفت: «در حال حاضر ظرفیت رشتههای بیهوشی، طب اورژانس، اطفال و عفونی بهطور قابل توجهی خالی مانده است.» او تأکید کرد که برای راهاندازی هر بیمارستان، وجود پنج تخصص اصلی شامل داخلی، جراحی، زنان، اطفال و بیهوشی ضروری است و نبود این رشتهها میتواند ارائه خدمات درمانی را مختل کند.
به گفته او، کاهش تعرفههای بیهوشی از سال ۱۳۹۶ موجب کاهش علاقه پزشکان به این رشته شده و حتی در برخی استانها به جای متخصص بیهوشی از کارشناسان استفاده میشود؛ اقدامی که در یک مورد منجر به مرگ مادر باردار شد.
تراکم پزشکان در شمال تهران؛ ۱۰ برابر سیستان و بلوچستان
یکی از مهمترین مشکلات نظام سلامت، توزیع ناعادلانه پزشکان است. دباغ توضیح داد: «تمرکز پزشکان در مناطق بالای تهران به حدی است که نسبت پزشک به جمعیت در این مناطق از کل ایالت کالیفرنیای آمریکا نیز بیشتر است.» او افزود که نسبت تراکم پزشکان در شمال تهران نسبت به استان سیستان و بلوچستان ۱۰ به یک است؛ موضوعی که نشاندهنده ضعف سیاستگذاری در توزیع نیروهای تخصصی است.
ناکارآمدی سیاستهای افزایش ظرفیت پزشکی
مجید دلآور، پزشک عمومی، با انتقاد از افزایش دو برابری ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی طی چهار سال اخیر گفت: «این اقدام بدون فراهم شدن زیرساختها، آموزش پزشکی را دچار آسیب جدی کرده است.» او یادآور شد که در حال حاضر ۳۰ هزار پزشک عمومی وجود دارند که طبابت نمیکنند و بسیاری از ظرفیت رشتههای تخصصی همچنان خالی میماند.
به گفته او، مشکل اصلی نبود مشوقهای کافی برای ورود پزشکان به رشتههای تخصصی است. پزشکان جوان پس از سالها تحصیل، در سنین بالاتر وارد بازار کار میشوند اما از حداقل درآمد و رفاه برخوردارند؛ مسئلهای که انگیزه ادامه تحصیل در رشتههای دشوار را کاهش داده است.
غفلت از پزشکی خانواده و نظام ارجاع
عباس وثوق مقدم، متخصص پزشکی اجتماعی، در این نشست تأکید کرد که یکی از نواقص جدی نظام سلامت، بیتوجهی به پزشکی خانواده و نظام ارجاع است. او گفت: «سازمان نظام پزشکی باید نقش حرفهای و ملی خود را پررنگتر کند و تنها به مباحث تعرفهای نپردازد.»
چالشهای مامایی و بیمه خدمات
زهرا عابدی، ماما، نیز با اشاره به مشکلات صنفی این گروه گفت: «علیرغم پذیرش بسته خدمات مامایی توسط شورای عالی بیمه سلامت، بسیاری از مراکز درمانی از پذیرش نسخ بیمهای ماماها خودداری میکنند.» او همچنین به جذب دانشجوی مامایی از رشته انسانی در کنکور امسال انتقاد کرد و آن را تهدیدی برای جایگاه حرفهای مامایی دانست.
ضرورت حضور جوانان در تصمیمسازیهای سلامت
صبا کرم، داروساز، نیز بر لزوم استفاده از ظرفیت پزشکان و داروسازان جوان در جایگاههای تصمیمگیری تأکید کرد و گفت: «نبود ارتباط مؤثر میان ساختارهای حکمرانی سلامت و نسل جوان، یکی از دلایل مهاجرت یا بیکاری متخصصان جوان است.»
جمعبندی
بحران کمبود پزشک متخصص در رشتههای حیاتی و توزیع ناعادلانه پزشکان میان مناطق برخوردار و محروم، به یکی از جدیترین چالشهای نظام سلامت ایران تبدیل شده است. کارشناسان معتقدند که افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی بدون ایجاد مشوقهای لازم و اصلاح سیاستهای توزیع، نهتنها مشکل را حل نمیکند بلکه میتواند کیفیت آموزش و خدمات درمانی را نیز کاهش دهد.
