وزیر نیرو اخیراً اعلام کرد که طرح بارورسازی ابرها از پاییز امسال با گستره‌ای گسترده اجرا می‌شود و امیدوار است مردم آثار این عملیات را در آبان و آذر ببینند. این وعده در حالی مطرح می‌شود که ایران با کاهش بارش‌های فصلی و مدیریت دشوار منابع آب مواجه است و برخی منتقدان نسبت به کارایی بارورسازی ابرها در چنین مقیاس وسیعی تردید دارند.
نگاه کارشناسان به بارورسازی ابرها
کارشناسان اقلیم‌شناسی و هواشناسی معتقدند بارورسازی ابرها در جهان سابقه‌ای چند دهه‌ای دارد، اما هرگز به‌عنوان راه‌حل پایدار خشکسالی و کم‌بارشی به‌کار گرفته نشده است. به گفته دکتر نیما فریدمجتهدی، از متخصصان آب و هواشناسی:
- بارورسازی ابرها تنها در مناطقی با رطوبت و ابرهای ناپایدار نتیجه‌بخش است.
- مطالعات جهانی نشان می‌دهد حداکثر ۵ تا ۱۰ درصد افزایش بارش در منطقه‌‌ای کوچک قابل‌انتظار است، نه در پهنه‌ای به وسعت ایران.
این اختلاف نظر سبب شده پرسش‌هایی درباره هزینه‌های اجرایی، تأثیرات زیست‌محیطی و امکان‌سنجی بارورسازی ابرها در فصل خشک کشور مطرح شود.
محدودیت‌های بارورسازی ابرها
برای درک بهتر چالش‌های این طرح در ایران، به موارد زیر توجه کنید:
- نیاز به وجود ابرهای باران‌زا: بدون ابر کافی، عملیات بارورسازی عملاً بی‌نتیجه است.
- اثر مقطعی و کوچک‌مقیاس: حتی در بهترین شرایط، تنها نواحی محدودی می‌توانند چند ساعت بارش اضافی دریافت کنند.
راهکارهای تکمیلی مدیریت خشکسالی
در کنار بارورسازی ابرها، بهره‌برداری از فناوری‌های زیر می‌تواند به کاهش پیامدهای کم‌بارشی کمک کند:
- بهره‌گیری از سامانه‌های آب شیرین‌کن و تصفیه فاضلاب برای تأمین آب شرب
- تقویت ذخیره‌سازی باران و بازچرخانی آب کشاورزی
با توجه به تجربیات جهانی و شرایط اقلیمی ایران، بارورسازی ابرها شاید ابزار کمکی ارزشمندی باشد، اما بدون ترکیب آن با مدیریت جامع منابع آب و زیرساخت‌های هوشمند، انتظار تأثیر محسوس در مقیاس کشوری به واقعیت نزدیک نخواهد بود.
