بدن انسان به‌طور متوسط از ۶۰ تا ۷۰ درصد آب تشکیل شده است. این مایع شفاف و بی‌بو، نقشی بنیادین در تنظیم دمای بدن، انتقال اکسیژن و مواد مغذی، روان‌سازی مفاصل و دفع سموم ایفا می‌کند. هر گونه اختلال در تعادل آب، از خستگی و سردرد تا مشکلات حاد کلیوی یا قلبی–عروقی را به‌دنبال خواهد داشت.
علایم هشداردهنده کم‌آبی
قبل از اینکه بدن به نقطه بحرانی برسد، این نشانه‌ها را جدی بگیرید:
- تشنگی مفرط، دهان خشک یا تلخ
- تیره و غلیظ شدن رنگ ادرار
- سردرد، سرگیجه یا خستگی زودرس
- گرفتگی عضلات یا ضربان قلب نامنظم
غذاها و نوشیدنی‌هایی که مایه کم‌آبی‌اند
برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها با مکانیزم‌های مختلف (ادرارآور یا جاذب آب) می‌توانند حجم مایعات بدن را کاهش دهند:
- قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار: کافئین موجب افزایش ادرار و از دست رفتن سدیم و پتاسیم می‌شود.
- نوشابه‌های انرژی‌زا و صنعتی: شکر و نمک بالا فشار اسمزی روده را افزایش داده و آب را از جریان خون خارج می‌کنند.
- غذاهای شور و فست‌فود: نمک زیاد، گرچه ظاهراً آب را در بدن حفظ می‌کند، اما پس از احتباس موقت، منجر به دهیدراته شدن می‌شود.
- الکل: عطش را کاهش می‌دهد اما با اثر ادرارآوری شدید، کمبود آب و الکترولیت پدید می‌آورد.
نکاتی برای حفظ تعادل مایعات
- نوشیدن منظم آب: هر ۱–۲ ساعت یک لیوان آب و پس از ورزش یا محیط گرم، دو برابر بیشتر.
- مصرف خوراکی‌های آب‌دار: میوه و سبزیجاتی مثل هندوانه، خیار و کاهو، علاوه بر ویتامین‌ها، تا ۹۰ درصد آب دارند.
- جایگزینی الکترولیت‌ها: در شرایط تعریق شدید یا تب، یک قاشق چای‌خوری نمک و اندکی شکر در یک لیتر آب کمک می‌کند تا سدیم و گلوکز از دست رفته جبران شود.
- کنترل مصرف غذاهای ادرارآور: اگر قهوه یا چای زیاد می‌نوشید، در کنار آن آب یا دمنوش‌های گیاهی فاقد کافئین مصرف کنید.
با آگاهی از منابع پنهان کم‌آبی و رعایت راهکارهای ساده، می‌توانید به‌خوبی سلامت مایعات بدنتان را حفظ کرده و از بروز سردرد، خستگی و مشکلات جدی‌تر پیشگیری کنید.
دیدگاهتان را بنویسید