یک مرد سابقه‌دار که ۶ ماه پس از پایان محکومیت بیش از ده ساله‌اش از زندان آزاد شده بود، در پی درگیری چاقویی به قتل رسید؛ این حادثه بار دیگر مسأله «قتل پس از آزادی» و چالش‌های بازگشت به جامعه برای محکومان سابقه‌دار را مطرح کرده است.
خلاصه حادثه قتل پس از آزادی
بامداد جمعه خبر وقوع قتل مردی ۳۰ ساله به بازپرس جنایی تهران اعلام شد. مقتول که سابقه محکومیت به معاونت در قتل و بیش از ده سال حبس داشت، نیمه‌سال گذشته از زندان آزاد شده بود. گزارش اولیه نشان می‌دهد وی شامگاه پنجشنبه در منزلش مورد حمله قرار گرفت و با ضربات چاقو جان باخت. برادر مقتول قاتل را فراری دیده و با تماس فوری با اورژانس و پلیس مرگ برادرش را گزارش کرده است. عامل جنایت که فردی سابقه‌دار به نام سروش معرفی شده، پیش از این با مقتول اختلاف و درگیری داشته و در حال حاضر متواری است؛ جسد به پزشکی قانونی منتقل شده و تحقیقات برای دستگیری قاتل ادامه دارد.
چرا موضوع قتل پس از آزادی اهمیت دارد
وقوع یک «قتل پس از آزادی» فقط یک پرونده جنایی نیست؛ این واقعه نشان‌دهنده مجموعه‌ای از مشکلات اجتماعی و انتظامی است: نحوه بازتوانی محکومان، استمرارِ خصومت‌های قدیمی، شبکه‌های خلاف و ناکافی‌بودن برخی سازوکارهای نظارتی یا حمایتی پس از آزادی. وقتی بازگشت به جامعه بدون پشتیبانی اجتماعی، اشتغال و پیگیری‌های حقوقی و روانی انجام شود، احتمال درگیری‌های مجدد و وقوع قتل پس از آزادی افزایش می‌یابد.
روند قضایی و انتظامی در پرونده قتل پس از آزادی
- بازپرس جنایی مأمور رسیدگی شده، جسد به پزشکی قانونی ارجاع و پرونده جنایی برای شناسایی و دستگیری متهم باز شده است.
- تحقیقات میدانی شامل بررسی محل، اقوال شاهدان از جمله برادر مقتول، بررسی سوابق کیفری طرفین و ردگیری مسیر فرار متهم برای دستگیری قاتل ادامه دارد.
چه کارهایی باید فوراً انجام شود
- تعقیب و دستگیری فوری قاتل برای جلوگیری از تکرار جرم؛
- آگاهی‌رسانی و همکاری منطقه‌ای با کلانتری و نیروی انتظامی برای جمع‌آوری مدارک و شواهد CCTV و شهادت شاهدان.
راهکارهای بلندمدت برای کاهش پدیده قتل پس از آزادی
برای کاستن از مواردی مانند این قتل پس از آزادی لازم است علاوه بر برخورد قضایی، برنامه‌های بازتوانی و نظارت پس از آزادی تقویت شود؛ از جمله تخصیص مشاور شغلی و روانشناختی به آزادگان، برنامه‌های کاهش تنش میان گروه‌های سابقا درگیر و نظارت هدفمند بر افراد دارای سوابق خشونت‌بار. اجرای این راهکارها می‌تواند ریسک وقوع قتل پس از آزادی را پایین بیاورد و بازگشت امن‌تر به جامعه را تسهیل کند.
جمع‌بندی
حادثه قتل مردی که شش ماه پس از آزادی از زندان به قتل رسید نمونه‌ای از پیامدهای ناکافی‌بودن بازتوانی و مدیریت پس از آزادی است. پرونده «قتل پس از آزادی» فعلاً در جریان تحقیقات قضایی و انتظامی است، اما برای پیشگیری از تکرار چنین رویدادهایی نیاز به ترکیب اقدام فوری پلیسی و طراحی سیاست‌های اجتماعی و حمایتی پایدار وجود دارد.
