بیماری ام اس، یک اختلال خودایمنی مزمن دستگاه عصبی مرکزی است که با تخریب پوشش میلین نورون‌ها، باعث بروز علائمی چون ضعف عضلانی، اختلال بینایی، گزگز و خستگی مزمن می‌شود. در ایران اکنون حدود ۱۲۰ هزار نفر مبتلا به بیماری ام اس زندگی می‌کنند و هر سال تقریباً ۶۵۰۰ مورد جدید به این آمار افزوده می‌شود. این روند صعودی، به‌ویژه در میان زنان (۷۵ درصد مبتلایان)، نیازمند بازنگری در سیاست‌های بهداشتی و افزایش آگاهی عمومی است.
علل احتمالی ابتلا به بیماری ام اس
اگرچه علت اصلی بیماری ام اس هنوز نامشخص است، تحقیقات اخیر ارتباط چند عامل محیطی و ژنتیکی را با این بیماری نشان داده‌اند:
- کمبود ویتامین D ناشی از زندگی در محیط‌های کم‌آفتاب
- استرس مزمن، عفونت‌های ویروسی و مصرف دخانیات
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی بیماری ام اس
گسترش بیماری ام اس فشار زیادی بر نظام درمانی، خانواده‌ها و بازار کار وارد می‌کند. هزینه‌های درمان با داروهای نوین تعدیل‌کننده پاسخ ایمنی، همراه با کاهش توان کاری بیماران در سنین جوانی، بار مالی و روانی بالایی دارد. در بسیاری از مناطق، فاصله دسترسی به مراکز تخصصی و درمان‌های تزریقی ام اس زیاد است و نیاز به توسعه شبکه‌های کلینیک سیار و خدمات آنلاین احساس می‌شود.
سبک زندگی و پیشگیری در برابر بیماری ام اس
اگرچه هیچ راه پیشگیری صد درصدی برای بیماری ام اس وجود ندارد، رعایت موارد زیر می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش سرعت پیشرفت و شدت علائم داشته باشد:
- بررسی و تأمین سطح مناسب ویتامین D از طریق آزمایش و مکمل
- مدیریت استرس با روش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و روان‌درمانی
- فعالیت بدنی منظم و تغذیه متعادل سرشار از آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب امگا-۳
حرکت به سمت آینده‌ای امیدوارکننده
برای کنترل روند افزایشی بیماری ام اس در ایران لازم است:
- گسترش ثبت ملی بیماران و مطالعات اپیدمیولوژیک برای شناسایی دقیق‌تر الگوهای ابتلا
- دسترسی آسان‌تر به درمان‌های تعدیل‌کننده بیماری و خدمات توان‌بخشی چندرشته‌ای
با تلفیق سیاست‌گذاری هوشمند، تقویت انجمن‌های بیمار و ارتقای فرهنگ خودمراقبتی، می‌توان امید به ایجاد شبکه‌ای پایدار از حمایت و درمان را در جامعه ام اس ایران زنده نگه داشت.
