در یکی از شگفت‌انگیزترین کشفیات دیرین‌شناسی، پژوهشگران در سال ۲۰۰۶ موفق به شناسایی فسیلی از یک خزنده آبزی با دو سر کامل شدند که قدمت آن به بیش از ۱۲۰ میلیون سال پیش بازمی‌گردد. این جانور که هایفالوسوروس (Hyphalosaurus) نام دارد، در دوره کرتاسه اولیه می‌زیسته و فسیل‌های متعددی از آن در چین کشف شده‌اند؛ اما نمونه‌ای که دارای دو سر و دو گردن مجزا است، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است.
ناهنجاری نادر در فسیل‌های باستانی
بر اساس گزارش‌های علمی منتشرشده، این فسیل نشان‌دهنده نوعی ناهنجاری رشدی به نام «دو شاخه‌ای شدن محوری» (Axial Bifurcation) است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که جنین در مراحل اولیه رشد شروع به تقسیم شدن به دوقلوها می‌کند، اما فرایند تقسیم به‌طور کامل انجام نمی‌شود. نتیجه آن، تولد موجودی با دو سر و دو ستون مهره گردنی است.
در مورد هایفالوسوروس دوسر، پژوهشگران نوشته‌اند: «از ناحیه کمربند سینه‌ای به بعد، ستون مهره‌ها به دو شاخه تقسیم شده و دو گردن بلند را شکل داده‌اند که هر یک به یک جمجمه ختم می‌شود.» این خزنده کوچک تنها ۷ سانتیمتر طول داشته و به‌نظر می‌رسد در مرحله جنینی یا نوزادی بوده است.
جانوران دوسر؛ پدیده‌ای نادر اما شناخته‌شده
اگرچه وجود جانوران دوسر در طبیعت نادر است، اما در سال‌های اخیر نمونه‌هایی از مارها، لاک‌پشت‌ها، سمندرها، کوسه‌ها و حتی گوزن‌های دوسر نیز گزارش شده‌اند. با این حال، فسیل هایفالوسوروس دوسر قدیمی‌ترین نمونه شناخته‌شده از این ناهنجاری در سوابق دیرین‌شناسی محسوب می‌شود.
پژوهشگران تأکید کرده‌اند که این فسیل واقعی است و برخلاف برخی نمونه‌های تقلبی، هیچ‌گونه نشانه‌ای از دست‌کاری یا چسب‌کاری در آن دیده نمی‌شود. لایه‌های رسوبی طبیعی هنوز بخشی از استخوان‌ها را پوشانده‌اند و تخته‌سنگی که فسیل در آن قرار دارد، کاملاً سالم و بدون ترک است.
اهمیت علمی این کشف
کشف چنین فسیلی نه‌تنها نادر، بلکه از نظر آماری نیز بسیار کم‌احتمال است. با توجه به اینکه تنها بخش کوچکی از موجودات زنده گذشته در قالب فسیل حفظ می‌شوند، ثبت یک ناهنجاری رشدی در سوابق فسیلی، اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره تکامل و زیست‌شناسی جانوران باستانی ارائه دهد.
این یافته علمی در سال ۲۰۰۶ در مجله Biology Letters منتشر شد و همچنان به‌عنوان یکی از نمونه‌های منحصربه‌فرد در مطالعات دیرین‌شناسی شناخته می‌شود. فسیل هایفالوسوروس دوسر، نه‌تنها نگاهی تازه به تنوع زیستی دوران کرتاسه ارائه می‌دهد، بلکه نشان می‌دهد ناهنجاری‌های رشدی، پدیده‌ای با قدمت میلیون‌ها ساله هستند.
دیدگاهتان را بنویسید