اعزام بالگرد هلال‌احمر با ۹ سرنشین برای نجات یک کوهنورد در ارتفاعات اشترانکوه پرسش‌هایی ایجاد کرد؛ بررسی پروتکل‌های عملیاتی، ترکیب تیم پروازی و چالش‌های فنی نشان می‌دهد تصمیم برای اعزام چنین یگان بزرگی بر مبنای ملاحظات ایمنی، نیاز عملیاتی و استانداردهای هوانوردی اتخاذ می‌شود.
نحوه تصمیم‌گیری برای اعزام بالگرد هلال‌احمر
قوانین و دستورالعمل‌های امداد هوایی هلال‌احمر مسیر مشخصی برای درخواست و اعزام بالگرد دارند: مرکز عملیاتی محلی پس از ارزیابی اولیه با توجه به نوع حادثه، شرایط محیطی و نیاز به پشتیبانی هوایی، موضوع را به مرکز کنترل استان اعلام می‌کند؛ در ادامه سازمان امداد و نجات و واحد امداد هوایی قابلیت اجرایی عملیات را از منظر پروازی، ایمنی و شرایط هواشناسی بررسی و در صورت تأیید، بالگرد و تیم مناسب اعزام می‌شوند. در این فرایند نوع بالگرد، ظرفیت حمل، محدوده پروازی و نیاز به نیروهای تخصصی تعیین‌کننده تعداد سرنشینان است.
چرا ۹ سرنشین؟ دلایل فنی و عملیاتی
اعزام بالگرد با جمعیت زیاد سرنشینان معمولاً به دلایل زیر انجام می‌شود و این دلایل در عملیات اخیر نیز مطرح بوده‌اند:
- انواع نقش‌ها و تخصص‌ها: یک تیم امدادی هوایی شامل خدمه پروازی (خلبان و مهندس پرواز)، نجاتگران زمینی و هوایی، تکنیسین‌های پزشکی و لیدرهای تخصصی است؛ جمعیت بالای سرنشینان برای تضمین کنترل پروازی، انجام عملیات جست‌وجو و تثبیت مصدوم و فراهم‌سازی خروجی امن ضروری است.
- شرایط محیطی و پیچیدگی مأموریت: پرواز به ارتفاعات صعب‌العبور، نیاز به سوخت اضافی، تجهیزات بیشتر و امکان حمل چند مصدوم یا نیروی یدک‌کش موجب می‌شود بالگرد با ظرفیت بیشتر و تیم کامل اعزام گردد.
علل سقوط اضطراری و پیامدها
در عملیات اخیر، بالگرد پس از فرود اضطراری دچار حادثه شد که منجر به شهادت دو تن از پرسنل پروازی و جراحت سایر اعضا شد. چنین حوادثی معمولاً حاصل ترکیب عوامل است: تغییر ناگهانی وضعیت جوی در ارتفاعات، سخت‌گذری منطقه، محدودیت‌های فنی بالگرد در ارتفاع بالا و پیچیدگی‌های فرود در نقطه هدف. بررسی‌های فنی مستقل و کمیته‌های تخصصی می‌توانند علت دقیق را تعیین کنند.
درس‌ها و توصیه‌ها برای پیشگیری از حوادث مشابه
- تقویت آموزش و تمرین مشترک: افزایش تمرینات پروازی-عملیاتی در شرایط مشابه ارتفاعی و شبیه‌سازی سناریوهای اضطراری؛
- پایش پیش از صعود و اطلاع‌رسانی به کوهنوردان: اهمیت جدی گرفتن هشدارهای هواشناسی، برنامه‌محور بودن صعود، همراه داشتن تجهیزات مناسب و وجود لیدر حرفه‌ای.
جمع‌بندی
اعزام بالگرد هلال‌احمر با ۹ سرنشین برای نجات یک کوهنورد نتایجی فراتر از یک پرسش ساده دارد؛ این تصمیم ریشه در الزامات فنی، ایمنی و نیاز عملیاتی داشت، اما فاجعهٔ سقوط نشان می‌دهد که عملیات‌های هوایی در مناطق کوهستانی نیازمند آماده‌سازی بیشتر، زیرساخت‌های پشتیبانی و بازنگری در پروتکل‌ها برای کاهش ریسک و حفاظت از امدادگران است. بررسی‌های فنی و ارزیابی مستقل باید برای جلوگیری از تکرار چنین تراژدی‌هایی تسریع شود.
