شعر کودکانه‌ای که بیش از یک قرن است در فرهنگ انگلیسی ریشه دوانده، کودکان را بر اساس روز تولدشان توصیف می‌کند؛ از خوش‌چهرگی متولدان دوشنبه تا سخت‌کوشی کودکانی که شنبه به دنیا آمده‌اند. اما آیا چنین توصیفاتی واقعاً پایه‌ای علمی دارند و می‌توانند بر شخصیت فرد تأثیر بگذارند؟
باور فرهنگی یا تعیین‌کننده روانشناختی؟
این باور که روز تولد می‌تواند سرنوشت یا ویژگی‌های شخصیتی انسان را تحت تأثیر قرار دهد، به شعری بازمی‌گردد که نخستین‌بار در سال ۱۸۳۶ توسط نویسنده‌ای انگلیسی به نام آنا-الیزا بری منتشر شد. از آن زمان تاکنون، این شعر در فرهنگ عامه جای خود را حفظ کرده و بسیاری هنوز هم با آن شوخی یا جدی برخورد می‌کنند. برای مثال، متولدان چهارشنبه معمولاً با برچسب “اندوهگین” معرفی می‌شوند و کودکان جمعه با لقب “مهربان و بخشنده”.
اما آیا چنین طبقه‌بندی‌هایی واقعی است یا تنها جنبه سرگرمی دارد؟
پژوهش دانشگاه یورک؛ تحلیل علمی داده‌های هزاران کودک
محققان دانشگاه یورک برای بررسی علمی این فرضیه، داده‌های بیش از ۲,۰۰۰ کودک را تحلیل کردند و تلاش نمودند ارتباط میان روز تولد و ویژگی‌های شخصیتی را بسنجند. این مطالعه روی خانواده‌هایی با فرزندان دوقلو در انگلستان و ولز انجام شد که کودکان آن‌ها از سن ۵ تا ۱۸ سالگی مورد بررسی قرار گرفتند.
رفتارهایی مانند مهربانی، سخت‌کوشی، جذابیت ظاهری و دیگر صفات مورد سنجش قرار گرفت و ارتباط آن‌ها با روز تولد ارزیابی شد. نکته قابل‌توجه آن بود که هیچ رابطه آماری معناداری میان روز تولد و این ویژگی‌ها یافت نشد. به‌عبارتی، کودک چهارشنبه‌ای به همان اندازه احتمال دارد خوش‌رو باشد که یک کودک یک‌شنبه‌ای.
آیا باورهای فرهنگی تأثیر غیرمستقیم دارند؟
در بخشی از مطالعه، محققان بررسی کردند که آیا باور فرهنگی والدین درباره روز تولد فرزندشان می‌تواند رفتار یا انتخاب‌های تربیتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، اگر به کودک دوشنبه‌ای گفته شود که “خوش‌چهره” است، این باور می‌تواند عزت نفس او را تقویت کرده و نگاه دیگران را نسبت به او تغییر دهد. به همین ترتیب، کودکانی که به‌طور ناخودآگاه با صفاتی مانند “اندوهگین” یا “لطیف” توصیف می‌شوند، ممکن است در مسیر رشد خود از این برچسب‌ها تأثیر بگیرند.
با این حال، محققان تأکید کردند که این تأثیرات صرفاً نتیجه یادگیری اجتماعی و تعاملات خانوادگی است و ارتباط مستقیمی با روز تولد ندارد.
نقش عوامل مهم‌تری در شکل‌گیری شخصیت
بر اساس یافته‌های نهایی این پژوهش، عوامل دیگری مانند وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانواده، جنسیت کودک و شرایط تولد نظیر وزن نوزاد، نقش بسیار پررنگ‌تری در شکل‌گیری شخصیت و مسیر زندگی فرد دارند. این نتایج نشان می‌دهد که شعرهای کودکانه مانند «کودک دوشنبه» اگرچه سرگرم‌کننده و فرهنگی هستند، اما نباید به‌عنوان ابزار پیش‌بینی شخصیت تلقی شوند.
نتیجه‌گیری: شعرهای کودکانه، سرگرمی یا تاثیرگذار؟
به گفته پروفسور سوفی فون اشتوم، این اشعار بیشتر جنبه زبانی و هنری دارند و در رشد سواد و زبان کودکان می‌توانند مؤثر باشند. با این حال، والدین نباید نگران اثرگذاری بلندمدت چنین اشعاری بر شخصیت فرزندان خود باشند. نتایج این تحقیق می‌تواند نگرانی‌های ناشی از کلیشه‌سازی‌های فرهنگی را کاهش داده و بر اهمیت تربیت آگاهانه والدین تأکید کند.
در نهایت، هرچند همه چیز می‌تواند از نگاه فردی تفسیر شود، اما شواهد علمی نشان می‌دهد که روز تولد بیشتر یک نقطه‌زمانی تقویمی است و نه عاملی تعیین‌کننده در مسیر زندگی افراد.
دیدگاهتان را بنویسید